Batı Düşüncesi

Bu bölümde, Batı Düşüncesi’ne katkıda bulunmuş önemli isimler yer almaktadır. Burada da üç ana bölüm olarak Klasik, Orta ve Çağdaş dönemler bulunmakta ve her bir dönem için bir tarih aralığı verilmektedir. Gerek isimler gerekse tarih aralığı konusunda farklı görüşler olabilir, ancak biz burada ‘düşüncenin okullaşması’ perspektifinden bir değerlendirme yapmaya çalıştık ve Batı tarihindeki önemli dönemeç noktalarını, dönemlerin başlangıç ve bitiş tarihleri olarak belirledik. İsimlere gelince, bunlar arasında da elbette bir kategorizyon yapılabilir. Örneğin bir Marks’ın veya John Stuart Mill’in Batı düşüncesindeki önemi ile Salisbury’li John’un veya ‘Ockham’lı William’ın önemi aynı değildir. İlk ikisi, çağdaş dönemde kitlelere yön veren iki akım olarak sosyalist ve liberal düşüncenin en önemli şahsiyetleri arasında yer alırken, diğer ikisinin katkısı kendi döneminin şartlarıyla sınırlı olmuştur. Listeye ‘bilim adamı’ kimliği daha önde olan bazı isimler de eklenmiştir. Bunun nedeni, ‘bilim’in Batı Düşüncesi’nde ‘ideolojik’ ve ‘siyasi’ tazammunlarının olmasıdır. O bakımdan, Newton, Galileo ve Da Vinci gibi şahsiyetlere de listede yer verilmiştir. Bu ‘liste’ ile yapmak istediğimiz şey, Batı Düşüncesi’ne katkısı olan isimleri derli-toplu bir şekilde vermek ve böylece Batı Düşüncesi’ni ‘doğru tanıma’ yönünde yapılacak çalışmalara naçizane katkı sunmaktır.

Ancak bilinmelidir ki, bir düşünceyi yahut medeniyeti tanımak için sadece isimler üzerinden yapılacak bir çalışma yetersiz kalır. Bunun yanı sıra, olaylar/isimsiz belgeler ve kavramlar üzerinden de bir çalışma yürütülmelidir. Örneğin, Kitab-ı Mukaddes veya Kur’an gibi dini metinlerin, yazarı belli olmayan Magna Carta veya Cadılık Belgeleri gibi belgelerin, İngiliz Haklar Bildirgesi ve Fransız İnsan Hakları Belgeleri gibi anonim metinlerin veya Haçlı Seferleri ve Kudüs Kuşatması gibi tarihsel olayların da Batı düşüncesini/medeniyetini tanımak bakımından önemi vardır. Dolayısıyla ‘tam tanıma’nın gerçekleşmesi için ‘küllî’ bir faaliyet yürütmek gerekir.[1] Bu faaliyetin nihai aşamasında da ‘kavramlar’la ilgili bir çalışma yapılmalıdır.

Bu bölümde, listede yer alan isimlerin görüşleri, ‘düşüncenin okullaşması’ zaviyesinden ve ‘İslamcı’ bir gözle kritize edilecektir. Halihazırda bu isimlerin görüşlerine yönelik ‘Batıcı’ yahut ‘modernist/postmodernist’ bir değerlendirme/eleştiri zaten vardır. Ancak yapılmamış veya yapılamamış olan, bu isimlerin görüşlerinin ‘bütüncül bir yaklaşımla’ İslamcı zaviyeden eleştirilememiş olmasıdır. ‘Düşüncenin okullaşması’ sürecinde bizim yapmaya çalışacağımız şey de bu olacaktır.