Düşüncenin Okullaşması

Çağımızda ‘Okullaşma’ Nasıl Olacaktır?

Benzer bir formatta olacaktır.

Öncelikle temel İslami kavramlar, ardından bunların tali kavramlarla bağlantıları; yani aralarındaki hiyerarşik düzen yetkinlikle bilinecektir. Bu, okullaşmanın ‘olmazsa olmaz’ unsurudur. Bu noktadaki her eksiklik, sonucu doğrudan etkiler. Burada, Kur’an bilgisi ve bilinci belirleyicidir. Bu süreç içerisinde üretilecek bütün bilgiler, gelenekten tevarüs edilenlerle birlikte (hadis ve siyer külliyatı dahil), mutlak surette, Kur’an’a tasdik ettirilmeli ve onun onayından geçmelidir.

Ardından hadis külliyatı, tefsir ve siyer ilimleri, fıkıh, kelam, felsefe, tasavvuf ekolleri, fıkhi ve itikadi mezhepler, tarihsel olaylar, bilimsel buluşlar, bu okul veya düşünce sistemlerinin ortaya çıkmasında katkıları olan ilim adamlarının otobiyografileriyle birlikte, derinlemesine ve özüne nüfuz edilerek bilinecektir. Sonra, bütün bu miras, temel kavramlar bazında ‘tashih’ten geçirilecek ve sahih düşünce, orijinal İslami dil kullanılarak ifadelendirilecektir. Bu alanların hiç birinde bilgi eksikliğine tahammül yoktur. Örneğin ‘tasavvuf’ ele alınırken, bu ‘mezheb’in kavram ve terminolojisine vukufiyet kesb edilecek, Hasan-ı Basri’den başlayıp İbni Arabi’ye kadar uzanan epistemolojik formasyon süreci, ardından da tarikatlar şeklinde devam eden yapısallaşma süreci bütün ayrıntılarıyla ve vukufiyetle bilinecek; nihayetinde de ulaşılan sonuçlar, Kur’an (ve doğru işleyen akıl) kriterine vurulacaktır. Aynı şey, felsefe, kelam vb. için de tekrarlanacaktır.

Daha sonra, aynı şey, modernite için yapılacaktır. Burada da modernite (ve post-modernite) bütün detaylarıyla bilinecek; temel kavramlar, bunların tali kavramlarla bağlantıları ve aralarındaki hiyerarşik düzen; ayrıca tarihsel olaylar, Yahudi-Hıristiyan kültürünün dinsel, kültürel, ideolojik ve toplumsal bütün unsurları, modernitenin oluşumuna katkıda bulunan düşünürler, filozoflar, teorisyenler detaylarıyla bilinecek; nihayet bir ‘tasnif’ çalışması yapılarak, modernitenin (ve post-modernitenin) ‘küfr’ unsurları ve ‘nötr’ alanları tespit edilecektir. Burada da temel kriter, yine önce Kur’an sonra da ondan onay almış diğer kaynaklar (doğru işleyen akıl, sahih sünnet, doğruluğu ispatı gerektirmeyen ‘makulat’, kıyas, ma’ruf, güvenilir tarihsel malumat vb.) olacaktır.

Görüldüğü gibi, bu zorlu bir süreçtir ve son derece titiz, derinlikli ve yoğun bir okuma ve tahlil faaliyetini gerektirmektedir.